«Σκηνές από το βίο του Ματίας Αλμοσίνο» , Ισ. Ζουργός

Ο Ισίδωρος Ζουργός στο έβδομο μυθιστόρημα του «Σκηνές από το βίο του Ματίας Αλμοσίνο» θέλησε να ξανοιχτεί πέρα από τα σύνορα των προηγούμενων έργων του που είχαν θέματα από την Ελλάδα του σήμερα και του χτες και να πλάσει ένα μυθιστόρημα που να αγκαλιάζει όλη σχεδόν την ευρωπαϊκή ήπειρο όχι μόνο γεωγραφικά αλλά και πολιτισμικά. Αφορμή για το θέμα του αυτό -όπως συμπεραίνω κι από συνέντευξη του στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 11 Μαίου 2014- πρέπει να στάθηκε η ανησυχία του για την Ευρώπη του σήμερα, που έφερε η οικονομική κρίση που μαστίζει την Ελλάδα και την Ευρωζώνη. Έτσι θέλησε να μας θυμίσει πολλά για την ιστορία αυτής της ηπείρου και τους στόχους που έθεσε ο ευρωπαϊκός πολιτισμός, όταν άρχισε να μορφοποιείται μετά την Αναγέννηση και πριν τον Διαφωτισμό που τον δόξασε. Κατά τη γνώμη μου, επέλεξε τον 17^ο αιώνα, μια εποχή σχετικά άγνωστη στο σημερινό αναγνώστη, που τη σκιάζει ο επόμενος αιώνας του Διαφωτισμού με το δυνατό του φως. Μια εποχή όμως εξίσου σπουδαία με έντονα τα σημάδια της νέας ιστορικής φάσης, αυτής των νεώτερων χρόνων με το κεφαλαιοκρατικό σύστημα που είχε ήδη μπει η Δυτική Ευρώπη με την εξέλιξη του διεθνούς εμπορίου,  της ανάπτυξης των θεσμών των τραπεζών και του χρηματιστηρίων,  της εξέλιξης των επιστημών και της πίστης στον ορθολογισμό και στον άνθρωπο, τη στιγμή που προσπαθούσε να αφήσει πίσω τα σκοτάδια του Μεσαίωνα και του δεσποτισμού της θεολογικής σκέψης. Στα όρια αυτού του κόσμου  σαν αντίστιξη, κινείται ο παλιός κόσμος της Ευρώπης, όπου στα Βαλκάνια και στην Κωνσταντινούπολη κυριαρχεί η Οθωμανική αυτοκρατορία και ένας άλλος κόσμος  ακόμα που προσπαθεί να βρει την ταυτότητα του μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, αυτός της αχανούς Ρωσίας κειμένης μεταξύ των δυο αυτών ηπείρων.

      Μια πανοραμική θέα της Ευρώπης λοιπόν στη χαραυγή του πολιτισμού της που αποτέλεσε την πρωτοπορία του παγκόσμιου πολιτισμού και που τώρα απειλείται ποικιλοτρόπως. Μια θέα που απλώνεται πάνω στο γεωγραφικό της ανάγλυφο, το τόσο ποικίλο κι όμορφο! Απλώνεται ακόμα πάνω στις μεγάλες πόλεις της δυτικής Ευρώπης ως κέντρα πολιτισμού και σε άλλες πόλεις στα όρια της Ευρώπης ως πολυπολιτισμικά κέντρα της εποχής. Αγκαλιάζει επίσης τις πολιτισμικές αντιθέσεις της Ευρώπης ανάμεσα στη Δυτική κι Ανατολική Ευρώπη, ανάμεσα στον ορθολογισμό και στο μυστικισμό τους. Επεκτείνεται ακόμα στις διαφορές ανάμεσα στα  έθνη που την απαρτίζουν και στις τρεις μεγάλες θρησκείες, του χριστιανισμού, του μουσουλμανισμού και του ιουδαϊσμού που συνυπήρχαν για ένα διάστημα σε διάφορους τόπους της. Δεν ξεχνά  όμως να εστιάζει το φακό του πάντα στην Ελλάδα του 17^ου αιώνα και να επανέρχεται σ' αυτήν είτε περιγράφοντας μέρος της τουρκοκρατούμενης ηπειρωτικής Ελλάδας είτε των βενετοκρατούμενων Επτανήσων.

Συνδετικός κρίκος όλων αυτών των τόπων, λαών και συνηθειών είναι ο Ματίας Αλμοσίνο, Εβραίος στην καταγωγή που στη συνέχεια υιοθετήθηκε από πλούσιο Έλληνα έμπορο κι εξελληνίστηκε μέσω της παιδείας του. Μια χαρισματική προσωπικότητα, πολυταξιδεμένος ανά την Ευρώπη, πολύγλωσσος, ένας στοχαστής γιατρός που αγαπούσε τη ζωή και τον άνθρωπο προσφέροντας απλόχερα τις επιστημονικές του γνώσεις σε οποιονδήποτε ασθενή ανεξάρτητα από καταγωγή, πλούτο, θρησκεία, εθνικότητα, ένας ανθρωπιστής βάζοντας πάνω από όλα τον πάσχοντα άνθρωπο και τη θεραπεία σωμάτων και ψυχών!